Solwyczegodsk

link do strony WMG

Obwód archangielski, rejon kotłaski, 

Pomnik Ofiar pieszych etapów lat 30. na cmentarzu miejskim w Solwyczegodsku

Zbiorowego powtórnego pochówku szczątków osadników specjalnych dokonano 6-11-1992 na czynnym cmentarzu miejskim z inicjatywy Stowarzyszenia „Sowiest'” (prezes I.A.Dubrowina) przy wsparciu władz miasta Solwyczegodska. W sierpniu 1991 r. odnaleziono, podczas prac przy budowie prywatnego domu na obrzeżach miasta (ul. Proletariacka 44), szczątki 35 osób pochowanych w zbiorowym grobie. Właściciel posesji sam dokonał ekshumacji i zwrócił się do Stowarzyszenia „Sowiest'” o pomoc. I.A. Dubrowina przekazała częśc szczątków do ekspertyzy, pozostałe były przechowywane w domu A.W Saburowa. Według I. A. Dubrowiny zimą 1930/1931 etapy osadników specjalnych – rozkułaczonych chłopów szły pieszo od Kotłasu, gdzie znajdował się punkt przesyłowo-rozdzielczy „Makaricha”, w górę rzeki Wyczegdy do miejsc wyznaczonych na osiedlenie, drogą która przechodziła w pobliży Solwyczegodska. Zmarłych w czasie transport lub na noclegach w punktach przeładunkowych, miejscowi chłopi grzebali we wspólnych mogiłach. Potwierdzenia w dokumentach nie znaleziono – oprócz danych o wysokiej śmiertelności tych etapów. W kwietniu 1992 r. nadeszły wyniki ekspertyzy z zakresu medycyny sądowej, co do okresu pochówku: „ciała mogły być pochowane w roku 1930” (Akt Leningradzkiego Obwodowego Biura Ekspertyz Medycyny Sądowej .z 20-04-1992). W sierpniu 1994 roku, przy pomocy władz miasta na grobie ustawiono nagrobek – pomnik z napisem „Ofiarom pieszych etapów lat 30.”(autorstwa A.M.Saburowa). Uroczyste odsłonięcie nastąpiło 13-08-1994. Co rok, 30 października w tym miejscu odbywa się ceremonia żałobna z udziałem administracji miasta (dokumentacja fotograficzna z drugiej połowy lat 90.)